Helbest Û Helbest

du hezar û nîvan vedihewîne, tevî ku gelek ji materyalên berî îslamê winda bûne. Çavkaniyên wê bi gelemperî ji herêmên dûr û dirêj ên li derveyî sînorên Îrana îroyîn têne, ji ber ku zimanê Farisî geş bû û li deverên berfireh ên Asyaya Navîn dijî. Mînak, Rumî, yek ji helbestvanên herî hezkirî yên Faris (û Îslamê) ye, bi farisî nivîsiye lê li Konyayê, niha li Tirkiyê û paşê paytexta Selçûqiyan jiyaye. Xeznewîyan herêmên mezin li Asyaya Navîn û Başûrê Asyayê zevt kirin û farisî wek zimanê dîwanxana xwe qebûl kirin. Ji ber vê yekê edebiyata farisî ji deverên ku niha beşek ji Afganistan , Pakistan , Hindistan û Asya Navîn in, heye . Hemû ev edebiyat bi farisî nayên nivîsandin, ji ber ku hin kes berhemên ku ji aliyê farisên etnîkî ve bi zimanên din, wek Yewnanî û Erebî , hatine nivîsandin, di nav de dibînin. Berhemên ku di zimanên farisî de mane (wek farisiya kevn an farisiya navîn) digihîje 650 BZ, ku dîroka herî pêşîn a nivîsên Hexamenîsiyan e. Lêbelê, piraniya wêjeya farisî ya ku maye, ji demên piştî fetha îslamî ya Îranê li dora 650 CE tê. Piştî hatina Ebbasiyan (750 z.), Faris bûn katib û burokratên împaratoriya îslamî û her ku çû, her weha nivîskar û helbestvanên wê. Farisan hem